Category: បណ្ឌិតធម្មណាត

The Pali Canon: What a Buddhist Must Know (7) ព្រះត្រៃបិដក : គម្ពីរដែលពុទ្ធសាសនិកត្រូវតែដឹង(៧) ——————— សង្គាយនាៈ ការសូត្រសមផ្ទៀងផ្ទាត់ពុទ្ធវចនៈ សង្គាយនាគឺអ្វី? កាលបើ “ការថែរក្សាព្រះពុទ្ធវចនៈ” ឱ្យគង់វង្ស ជាសារៈសំខាន់ក្នុង…

Milinda’s Questions(4) ខ្ញុំបានបង្ហោះសំណួររបស់ព្រះបាទមិលិន្ទមក ៣ ដងហើយ ថ្ងៃនេះសូមលើកយកសំណួររបស់អនន្តកាយអមាត្យដែលជាអមាត្យរបស់ព្រះបាទមិលិន្ទម្ដង គឺថ្ងៃដំបូងដែលព្រះបាទមិលិន្ទសួរឈ្មោះព្រះនាគសេន ហើយដេញដោលសួរបែបបរមត្ថថាត្រង់ណាដែលហៅថានាគសេន…. អនន្ដកាយអមាត្យដែលបានស្ដាប់ហើយប្រហែលជានៅសង្ស័យមិនច្បាស់លាស់ បានជាថ្ងៃស្អែកឡើង ពេលដែលទៅនិមន្ដព្រះថេរៈចូលទៅវាំងតាមព្រះរាជបញ្ជា បានសួររឿងនេះម្ដងទៀតក្នុងខណៈដែលដើរទន្ទឹមនឹងព្រះនាគសេនចូលទៅព្រះរាជវាំង….. មានសេចក្ដីដូចតទៅនេះ ———————– “ខដែលព្រះគុណម្ចាស់មានសង្ឃដីកាថា ‘នាគសេន’ នោះ តើអ្នកណាជានាគសេនក្នុងពាក្យនោះ?”ព្រះថេរៈសួរទៅវិញថា “ញោមយល់ថាអ្វីទៅជា ‘នាគសេន’…

ព្រះពុទ្ធបង្រៀនងាយៗ សោះ ! មិនបាច់មានពិធីកម្ម មិនអស់លុយកាក់ មិនបាច់ទៅស្វែងរក មិនបាច់អស់ពេលធ្វើដំណើរទៅរក វមាននៅនឹងខ្លួនយើងគ្រប់ខណៈរបស់ជីវិតទោះបីយើងយកមកប្រើឬមិនប្រើ វាក៏មានដំណើររបស់វាជានិច្ច “ខ្យល់ដង្ហើមចេញ-ចូល !” នេះហើយព្រះអង្គយកមកបង្រៀនយើងព្រះពុទ្ធយកមកបង្រៀនយើងដើម្បីលះបង់ហេតុឱ្យមានទុក្ខ ហេតុឱ្យមានទុក្ខ មានអ្វីខ្លះ? រាប់មិនអស់ យើងខំហាត់លះបង់វាឬនៅ ?លះបង់ហេតុឱ្យមានទុក្ខបានប៉ុនណា សេចក្ដីសុខក៏នឹងកើតឡើងប៉ុណ្ណោះ ហាត់មើលខ្យល់ចេញ-ចូល គឺការលះបង់ហេតុឱ្យមានទុក្ខ…

Milinda’s Questions(2) “សូមសន្ទនាគ្នាបែបបណ្ឌិតនិងបណ្ឌិត !”នេះគឺសំណូមពររបស់ព្រះនាគសេនចំពោះព្រះបាទមិលិន្ទ ប្រិយមិត្តដែលធ្លាប់បានអានគម្ពីរនេះ ប្រាកដជាអាចស្រមៃឃើញទិដ្ឋភាពនៃការជួបសន្ទនាគ្នារវាងអ្នកប្រាជ្ញទាំងពីរថា មានភាពគគ្រឹកគគ្រេងយ៉ាងណា កាលម្ខាងៗ សួរដេញដោលតបតទៅវិញទៅមក មានសំឡេងសាធុការពីសេនាមាត្យមុខមន្ដ្រីនិងភិក្ខុសង្ឃគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក សូមប្រិយមិត្តនឹកស្រមៃដល់ទិដ្ឋភាពសំឡេងឈូឆរបែបក្នុងរដ្ឋសភាអង់គ្លេសជាតួយ៉ាងអាចមានភាពស្រដៀងគ្នាខ្លះ? ។ ព្រះបាទមិលិន្ទស្ដេចយាងទៅជួបព្រះនាគសេនគ្រាដំបូងក្នុងពេលថ្ងៃត្រង់ ហើយទ្រង់សួរបានសំណួរ ៣ ខ គឺខទី១ សួរឈ្មោះ, ខទី២ សួរវស្សា,…

Milinda’s Questions(1) “ព្រះនាគសេន” ជាភិក្ខុដែលមេធីជនក្នុងពុទ្ធសាសនមណ្ឌលទូទាំងសកលលោកស្គាល់តាមរយៈគម្ពីរ “មិលិន្ទបញ្ហា” ជាកំពូលភិក្ខុក្នុងការឆ្លើយសំណួរខសង្ស័យរបស់ព្រះបាទមិលិន្ទ ស្ដេចជនជាតិក្រិចដែលចូលមកត្រួតត្រាឥណ្ឌា ។ ព្រះអង្គសព្វព្រះទ័យក្នុងការជជែកបញ្ហាទស្សនវិជ្ជា ព្រមទាំងបញ្ហាជ្រៅៗ ក្នុងសាសនា ទ្រង់តែងធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីកន្លែងនានា រួមទាំងវត្តអារាមក្នុងពុទ្ធសាសនាផងដែរ ហើយទ្រង់សួរប្រស្នាដេញដោលរហូតដល់ព្រះសង្ឃត្រូវគេចបោះបង់ចោលវត្ត…..ប្រវត្តិរឿងរ៉ាវមិលិន្ទបញ្ហា មានអ្នកប្រាជ្ញសំខាន់ៗ ក្នុងលោកបានបញ្ចេញទស្សនៈទុកគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើន ប៉ុន្ដែខ្ញុំសូមស្លេះរឿងនេះទុកមួយអន្លើសិនចុះ…… ខ្ញុំសូមលើកយកសំណួរខ្លីៗ របស់ព្រះបាទមិលិន្ទមកឱ្យប្រិយមិត្តបានអានកំសាន្ដអារម្មណ៍ខ្លះ ដូចតទៅនេះ-…

បុរាណភាសិត(១៩) ភាសាបាឡីខាងក្រោមនេះ សរសេរដោយតួអក្សរ រ៉ូម៉ាំង ភូមា ទេវនាគរី(ឥណ្ឌា) និងតួអក្សរខ្មែរ តាមលំដាប់ ។ សូមអញ្ជើញប្រិយមិត្ត រីករាយជាមួយនឹងបុរាណភាសិតដែលបុរាណាចារ្យបានចងក្រងទុកដូចតទៅនេះ- Mātā verī pitā satru,yena bāle na sikkhitā;Sabhāmajjhe na sobhanti,Haṃsamajjhe bako…

សង្ខារ ៣ (សភាពដែលតាក់តែង – Saṅkhāra: formation; determination; function) ១. កាយសង្ខារ (សភាពដែលតាក់តែងកាយ បានដល់ខ្យល់អស្សាសៈ បស្សាសៈ គឺខ្យល់ដង្ហើមចេញចូល – Kāya-saṅkhāra: bodily formation; bodily function)…

សិក្ខា ៣ ឬត្រៃសិក្ខា (ខដែលនឹងត្រូវសិក្សា, ខបដិបត្តិដែលជាគោលសម្រាប់សិក្សា គឺហ្វឹកហាត់អប់រំកាយ វាចា ចិត្ត និងបញ្ញា ឱ្យរឹតតែប្រសើរឡើង រហូតដល់សម្រេចចំណុចកំពូលគឺព្រះនិព្វាន – Sikkhā: the Threefold Training) ១. អធិសីលសិក្ខា (សិក្ខាគឺសីលដ៏ក្រៃលែង, ខបដិបត្តិសម្រាប់ហ្វឹកហាត់អប់រំផ្នែកការប្រព្រឹត្តិយ៉ាងខ្ពស់…