អ្នកខ្សោយនឹងលង់ក្នុងអារម្មណ៍ល្បួង តែចិត្តដែលទូន្មានបានល្អហើយមិនលង់ទេ

ពុទ្ធវចនៈក្នុងធម្មបទ គាថាទី ៧-៨

អ្នកខ្សោយនឹងលង់ក្នុងអារម្មណ៍ល្បួង តែចិត្តដែលទូន្មានបានល្អហើយមិនលង់ទេ
THE WEAK SUCCUMB TO TEMPTATION BUT NOT THE STRONG

सुभानुपस्सिं विहरन्तं, इन्द्रियेसु असंवुतं।
भोजनम्हि चामत्तञ्‍ञुं, कुसीतं हीनवीरियं।
तं वे पसहति मारो, वातो रुक्खंव दुब्बलं॥

असुभानुपस्सिं विहरन्तं, इन्द्रियेसु सुसंवुतं।
भोजनम्हि च मत्तञ्‍ञुं, सद्धं आरद्धवीरियं।
तं वे नप्पसहति मारो, वातो सेलंव पब्बतं॥

សុភានុបស្សិំ វិហរន្តំ, ឥន្ទ្រិយេសុ អសំវុតំ;
ភោជនម្ហិ ចាមត្តញ្ញុំ, កុសីតំ ហីនវីរិយំ;
តំ វេ បសហតិ មារោ, វាតោ រុក្ខំវ ទុព្ពលំ ។

អ្នកនៅតាមឃើញអារម្មណ៍ថាល្អ មិនសង្រួមក្នុងឥន្ទ្រិយទាំងឡាយ មិនស្គាល់ប្រមាណក្នុងភោជន ខ្ជិលច្រអូស វីរិយភាពទន់ជ្រាយ អ្នកនោះឯង មាររមែងគ្របសង្កត់បាន ដូចដើមឈើដែលមិនរឹងមាំ ខ្យល់បោកបក់រំលើងបានដូច្នោះឯង ។

អសុភានុបស្សិំ វិហរន្តំ, ឥន្ទ្រិយេសុ សុសំវុតំ;
ភោជនម្ហិ ច មត្តញ្ញុំ, សទ្ធំ អារទ្ធវីរិយំ;
តំ វេ នប្បសហតិ មារោ, វាតោ សេលំវ បព្ពតំ ។

អ្នកមិននៅតាមឃើញអារម្មណ៍ថាល្អ សង្រួមក្នុងឥន្ទ្រិយទាំងឡាយ ស្គាល់ប្រមាណក្នុងភោជន មានសទ្ធា មានវីរិយភាពផ្ដួចផ្ដើមហើយ អ្នកនោះឯង មារនឹងគ្របសង្កត់មិនបាន ដូចភ្នំថ្ម ខ្យល់បោកបក់ឱ្យកក្រើកមិនបានដូច្នោះឯង ។

Subhānupassiṃ viharantaṃ, indriyesu asaṃvutaṃ;
Bhojanamhi cāmattaññuṃ, kusītaṃ hīnavīriyaṃ;
Taṃ ve pasahati māro, vāto rukkhaṃva dubbalaṃ.

Whoever lives contemplating pleasant things, with senses unrestrained, in food immoderate, indolent, inactive, him verily Māra overthrows, as the wind (overthrows) a week tree.

Asubhānupassiṃ viharantaṃ, indriyesu susaṃvutaṃ;
Bhojanamhi ca mattaññuṃ, saddhaṃ āraddhavīriyaṃ;
Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃva pabbataṃ.

Whoever lives contemplating “the Impurities “, with senses restrained, in food moderate, full of faith, full of sustained energy, him Māra overthrows not, as the wind (does not overthrows) a rocky mountain.
—————————————–

According to Buddhism there are five kinds of Māras – namely,

1. the five aggregates (khandha- māra)
2. moral and immoral activities (abhisaṅkhāra- māra)
3. death (maccu- māra)
4. passions (kilesa- māra)
5. māra the deity (devaputta-māra)

Here the term Māra is used in the sense of passions.

These two verses are meant exclusively for Bhikkhus who lead the Holy Life. The first verse indicates the worldly path of sense-gratification; the second, the spiritual path of sense-control and ascetism. It should be noted that Buddhism offers one way of life to the monks and another to the laity.
—————————————–

Story: រឿងចុល្លកាលនិងមហាកាល(ភរិយាចាប់ផ្សឹកប្ដីដែលបួស)

Two brothers became monks, the elder by conviction and the younger without any faith. The faithless younger monk, constantly thinking of material pleasures, succumbed to the temptations of his former wives and left the Order. The devout elder monk strove hard and attained Arahantship. His former wives tried to entrap him but failed.

ក្នុងសេតព្យនគរ មានបងប្អូន ៣ នាក់ មហាកាលជារៀមច្បង មជ្ឈិមកាលជាប្អូនកណ្ដាល ចុល្លកាលជាប្អូនពៅ ។ បងធំនិងប្អូនពៅធ្វើដំណើរទៅជួញដោយរទេះ ៥០០ រហូតដល់ក្រុងសាវត្ថី នៅពេលល្ងាចថ្ងៃមួយ មហាកាលបានទៅវត្តព្រះជេតពនស្ដាប់ព្រះធម៌ជាមួយមហាជន ត្រិៈរិៈពិចារណាថា មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវលះអ្វីៗទាំងពួងទៅ ភោគៈនិងញាតិមិនទៅតាមបុគ្គលអ្នកទៅកាន់បរលោកឡើយ យើងនឹងនៅគ្រប់គ្រងផ្ទះដើម្បីប្រយោជន៍អី ? យើងនឹងបួស ។ លុះបួសហើយ បានសុំរៀនវិបស្សនាធុរៈនឹងព្រះបរមសាស្ដា ពេលយប់ទៅសុសានជាទីចោលខ្មោចស្រស់ សមាទានសោសានិកធុតង្គ ចម្រើនអសុភកម្មដ្ឋាន ជិតភ្លឺទើបត្រឡប់មកវត្តវិញជារៀងរាល់ថ្ងៃ រហូតបានសម្រេចជាព្រះអរហន្ដ ។ ចំណែកចុល្លកាលក៏តាមទៅបួសដែរ តែក្នុងគោលបំណងនឹងបបួលបងឱ្យសឹកមកវិញ ។ ក្រោយមកភិក្ខុទាំងពីរអង្គបានអមដំណើរព្រះសាស្ដាទៅកាន់សេតព្យនគរ ពួកភរិយារបស់ចុល្លកាលបានដំណឹងនេះ ក៏បញ្ជូនមនុស្សឱ្យទៅអារាធនាព្រះសាស្ដា ចុល្លកាលត្រូវបញ្ជូនទៅប្រាប់វិធីក្រាលអាសនៈនៅផ្ទះខ្លួន ពួកស្ត្រីជាភរិយារបស់លោកក៏ព្រួតគ្នាចាប់ចុល្លកាលសឹក ហើយបញ្ជូនឱ្យទៅអារាធនាព្រះបរមសាស្ដា ដើម្បីថ្វាយភត្តក្នុងថ្ងៃស្អែក ។ នៅពេលស្រេចភត្តកិច្ច ពួកស្ត្រីជាភរិយាទាំង ៨ នាក់របស់មហាកាលគិតថា ស្ត្រីពួកនេះចាប់ផ្សឹកប្ដីរបស់ខ្លួនបាន ពួកយើងក៏នឹងចាប់ផ្សឹកប្ដីរបស់ពួកយើងដែរ ទើបនាំគ្នាក្រាបបង្គំទូលឱ្យព្រះបរមសាស្ដាស្ដេចយាងទៅមុន ទុកមហាកាលឱ្យនៅធ្វើភត្តានុមោទនាចំពោះពួកនាង ។ ពួកនាងនាំគ្នាឡោមព័ទ្ធព្រះថេរៈ ហើយពោលថា លោកបងលាអ្នកណាបួស? ឥឡូវនេះលោកបងនឹងសឹកជាគ្រហស្ថឬមិនសឹក? ដូច្នេះជាដើម ហើយបម្រុងនឹងចូលចាប់ទាញកាសាវពស្ត្រចេញ ចំណែកព្រះមហាកាល កំណត់អាការៈរបស់ពួកនាងបានហើយ ក៏ក្រោកឡើងពីអាសនៈ ហោះឡើងដោយឫទ្ធិ ទៅតាមអាកាស ចុះទៅថ្វាយបង្គំព្រះយុគលបាទនៃព្រះបរមសាស្ដា ។
——————————————

Source: Dhammapada: yamaka vagga; 7^th and 8^th gāthā,
Translated with brief stories by Nārada Thera (2522-1978)
ប្រែពីបាឡីជាភាសាខ្មែរដោយ តាអារាមប៊យ ១២.៧.១៩