សន្មតិបញ្ញត្តិ-បរមត្ថបញ្ញត្តិ (គ្រាទី ៣)

សន្មតិបញ្ញត្តិ-បរមត្ថបញ្ញត្តិ (គ្រាទី ៣)

ក្នុងប្រធានបទនេះ តាំងពីគ្រាទី១ មកដល់ពេលនេះ អ្វីដែលខ្ញុំចង់បង្ហាញគឺ ក្នុងក្រសែចក្ខុអ្នកសិក្សាពុទ្ធធម៌ នឹងយល់ថា ក្នុងដំណើរជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សទូទៅ ភាគច្រើនរមែងប្រព្រឹត្តទៅក្នុងលោកមាយា ដែលមិនមែនជារបស់ពិត តែជារឿងរ៉ាវដែលវិថីចិត្តតាមមនោទ្វារសាងឡើង ដោយយករឿងរ៉ាវដែលទទួលអំពីបញ្ចទ្វារមកតាក់តែងជារឿងរ៉ាវឡើង ដូចរឿងកុនដែលមិនមែនជារឿងពិត គ្រាន់តែជាស្រមោលនោះឯង ។ ចំណែកបរមត្ថសច្ចៈទើបជាការពិតនៃជីវិតដែលមានតែធម្មជាតិ ដែលភាសាធម៌ហៅថារូបធម៌និងនាមធម៌ ប្រព្រឹត្តទៅប្រកបដោយអនិច្ចតា ទុក្ខតា និងអនត្តតាគ្រប់ខណៈរបស់ជីវិត លក្ខណៈទាំង ៣ ប្រការនេះ នឹងកើតឡើងប្រត្យក្សជាក់ស្ដែង លុះណាតែអប់រំចម្រើនវិបស្សនាបញ្ញាឱ្យកើតឡើងតាមលំដាប់លំដោយ ។ សូមអញ្ចើញសិក្សាបន្ដអំពីផុស្ដគ្រាទី ២ ដូចតទៅនេះ

——————————–

ចំណុចដែលគួរសង្កត់គឺ ភាពយន្ដនោះអាស្រ័យការតាក់តែងដែលកើតឡើង ក្នុងដំណើរវិថីចិត្តរបស់ទស្សនិកជន ដោយហេតុវង្វេងយល់ខុសឬមោហៈ ដែលកើតឡើងក្នុងរយៈពេលដែលអង្គុយមើលនោះ បើចិត្តរបស់ទស្សនិកជនប្រាសចាកការតាក់តែងដោយមោហៈ លោកមាយាដែលទស្សនិកជនកំពុងទទួលយកនន្ទនាការ ដោយបានជ្រមុចបញ្ចូលខ្លួនឯងទៅផ្សងជោគវាសនាក្នុងលោកមាយារបស់ភាពយន្ដ អស់រយៈពេលដែលការបញ្ចាំងភាពយន្ដប្រព្រឹត្តទៅនោះ ក៏មិនអាចនឹងកើតឡើងបានឡើយ ។

លុះដល់ពេលដើរចេញពីរោងភាពយន្ដ ទស្សនិកជនអាចនឹងនឹកសាឡើងវិញ ព្រមទាំងអាចប្រាប់ខ្លួនឯងថា បទពិសោធន៍ដែលទើបបានទទួលថ្មីៗ កន្លងមកនោះ ជារឿងរ៉ាវសន្មតទាំងអស់ វាគ្រាន់តែជាក្រុមបណ្ដុំស្រមោលពណ៌ភ្លឺងងឹតនៅលើស្គ្រីនទទេដែលផ្លាស់ប្ដូរប្រែប្រួលទៅ ព្រមទាំងមានសំឡេងប្រកប វាមិនមានមនុស្សម្នា សត្វ ព្រៃភ្នំ ដើមឈើ ដុំពពក ទេសភាពនានា ។ល។ អ្វីទាំងឡាយដែលគិតថាមានក្នុងរោងភាពយន្ដដែលខ្លួនទើបនឹងដើរចេញមកនោះ មិនមានពិតសោះឡើយ មិនមានអ្នកណាកើត មិនមានអ្នកណាស្លាប់នៅលើស្គ្រីននោះ វាជាភាពសោះសូន្យទទេ ប្រាសចាកសត្វបុគ្គលអត្តាខ្លួនប្រាណ វាគឺសុញ្ញតា ។

សេចក្ដីទុក្ខកង្វល់ក្ដៅក្រហាយ សេចក្ដីព្រួយបារម្ភ សេចក្ដីប្រកាន់មាំផ្សេងៗ(ទៅតាមរឿងកុន) ។ល។ ដែលមាននៅពេលកំពុងអង្គុយមើលភាពយន្ដបានរសាយបាត់អស់ទៅ ព្រោះមានការដឹងច្បាស់កើតឡើងថា នោះវាជារឿងកុន ជារឿងសន្មតទាំងអស់ !!! សេចក្ដីរួចផុតពីទុក្ខសន្មតរបស់លោកមាយានេះ កើតឡើងព្រោះសេចក្ដីដឹងច្បាស់ក្នុងកិច្ចកលនៃប្រព័ន្ធភាពយន្ដថា វាគ្រាន់តែជាភាពបញ្ចាំងចម្រុះពណ៌ភ្លឺងងឹត នៅលើស្គ្រីនតែប៉ុណ្ណោះ ។ រឿងនេះអាចយកជាឧបមា សម្ដែងអំពីវដ្ដៈជីវិតទុក្ខ (បដិច្ចសមុប្បាទ) និងការរួចផុតអំពីចរន្ដនៃវដ្ដចក្រនេះ កើតឡើងដោយបញ្ញាយល់ច្បាស់ដែលកម្ចាត់បង់អវិជ្ជានិងឧបាទានឱ្យអស់ទៅ ។

យ៉ាងណាមិញ ជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់បុគ្គលដែលកំពុងប្រព្រឹត្តទៅ ក៏ជាបាតុភូតមិនខុសគ្នាណាស់ណាពីរឿងក្នុងរោងភាពយន្ដទេ ព្រោះវត្ថុទាំងឡាយទាំងពួងក្នុងលោកនិងជីវិត វាជាផលនៃការប្រមូលមកតាក់តែងបទពិសោធន៍ទទួលដឹងនៃខណៈចិត្តនីមួយៗ ដែលកើតបន្ដគ្នាហូរហែយ៉ាងរហ័ស ដោយជីវិតនិងលោកមានតែមួយខណៈចិត្ត បានដល់ “ខណៈចិត្តដែលកំពុងកើតឡើងជាបច្ចុប្បន្ន” ប៉ុណ្ណោះ ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងខណៈដ៏សែនខ្លី(ប្រមាណមួយភាគនៃលានលានវិនាទី)នោះ ដែលចិត្តមួយដួងឧប្បត្តិឡើងដឹងអារម្មណ៍ណាមួយនោះ ក៏នៅមិនទាន់ជាសភាវៈជ្រៅពិតបំផុត ព្រោះយើងនៅមិនទាន់ចូលកាន់ខណៈបច្ចុប្បន្នពិតដែលរយៈពេលវេលាខ្លីចុះដល់ចំណុចសូន្យ ដែលការកំណត់សម្គាល់កាលអវកាស ឬពេលវេលានិងចំណុចទីកន្លែងខ្លីសូន្យអស់ទៅ ត្រង់ចំណុចនេះ ចិត្តនិងអារម្មណ៍ញែកចេញពីគ្នាមិនបាន ជាសភាវៈក្រៅក្របខណ្ឌដែលបញ្ញារបស់ជនសាមញ្ញនឹងទទួលដឹងបាន ទើបគ្មានវត្ថុឬលក្ខណៈឱ្យកំណត់សម្គាល់សម្រាប់ថ្លាថ្លែងបាន តែគួរជាចំណុចចង្អុល“សេចក្ដីពិតពិត” ដែលទ្រទ្រង់និងឱ្យអត្ថន័យចំពោះបរមត្ថធម៌ គឺចិត្តចេតសិកនិងរូបធម៌ ដែលប្រកបរួមគ្នាសម្ដែងសកម្មភាពជាតួជីវិតនិងលោក តាមដែលយើងស្គាល់និងតាក់តែងជាលោកក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ។

ភាពខុសគ្នារវាងលោកក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃនិងលោកមាយារបស់រោងភាពយន្ដគឺ លោកក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់បុគ្គលទូទៅ មិនមានការប្រត្យក្សជាក់ស្ដែងនូវកិច្ចកលនៃការតាក់តែង ដូច្នេះហើយទើបដំណើរជីវិតរបស់បុថុជ្ជនប្រព្រឹត្តទៅដោយការយល់ខុស(មោហៈ/អវិជ្ជា)ថា អ្វីដែលប្រាកដឱ្យដឹងឱ្យឃើញជារបស់ពិត ទើបបានជាខំតស៊ូខ្នះខ្នែងទ្រាំរងទុក្ខវេទនា ក្នុងលោកដែលតាក់តែងឡើងខ្លួនឯងដោយអវិជ្ជា ដែលវាមិនមានពិត (not really exist) ។

នៅពេលលោកមាយាលើស្គ្រីនភាពយន្ដឈានមកដល់ជិតបញ្ចប់ ទស្សនិកជនដកចិត្តចេញពីការប្រកាន់មាំរឿងតួបុគ្គលក្នុងភាពយន្ដនោះបានដោយងាយ ព្រោះប្រត្យក្សជាក់ស្ដែងតាំងពីដើមទីហើយថាជារឿងសន្មតិ ។ ប៉ុន្ដែក្នុងលោកនិងជីវិតពិត បុថុជ្ជនចាប់តាំងពីកើតមក ដំណើរជីវិតប្រព្រឹត្តទៅព្រមជាមួយអវិជ្ជាគឺមោហៈ គឺមិនដឹងទាន់លោកនិងជីវិត ព្រោះហេតុនេះហើយ នៅពេលជីវិតឈានមកដល់វារៈចុងក្រោយក្នុងភពនេះ ប្រសិនបើនៅមិនកើតធម្មចក្ខុ(ភ្នែកឃើញធម៌) និងមិនកើតបញ្ញាប្រហារអវិជ្ជាឱ្យអស់ទៅ ក៏មិនអាចកម្ចាត់បង់ការយល់ខុសប្រកាន់មាំលោកដែលសន្មតិតាក់តែងឡើងថាជារបស់ពិត ចុតិចិត្តដែលកើតឡើងជាចិត្តចុងក្រោយក្នុងភពនេះជាតិនេះ ក៏នឹងនៅជាបច្ច័យឱ្យកើតបដិសន្ធិក្នុងភពឬជាតិបន្ទាប់បន្ដទៅទៀត ព្រោះនៅមិនទាន់រំលត់តណ្ហាឧបាទានឱ្យអស់រលីងបាន ។

តាអារាមប៊យ
៧ មិថុនា ២០១៩

🔸កំណែចុងក្រោយ Last Updated on February 24, 2025 by Johnny ចន្នី