Category: គោលធម៌

អាចពិបាកយល់បន្ដិចណា ? ប៉ុន្ដែបើខំស្វែងយល់ អាចជាជំនួយឱ្យងាយយល់ពុទ្ធសាសនាបានល្អឡើង និងនៅពេលបានស្ដាប់អ្នកណាមួយនិយាយរឿងនេះ នឹងធ្វើឱ្យកាន់តែយល់បានងាយឡើងព្រោះធ្លាប់បានអានមកហើយ សូមអញ្ជើញស្វែងយល់បង្កើនបញ្ញាដូចតទៅនេះ បញ្ញត្តិ ២ និងបញ្ញត្តិ ៦ (ការកំណត់ហៅ ឬអ្វីមួយដែលត្រូវកំណត់ហៅ, ការកំណត់តែងតាំងត្រាទុកសម្រាប់ឱ្យដឹងរវាងគ្នានិងគ្នា – Paññatti: designation; term; concept) ១….

ភាវនា ២ (ការចម្រើន, ការធ្វើឱ្យកើតឱ្យមានឡើង, ការហ្វឹកហាត់អប់រំចិត្ត – Bhāvanā: mental development)១. សមថភាវនា (ការហ្វឹកហាត់អប់រំចិត្តឱ្យកើតសេចក្ដីស្ងប់, ការហាត់ចិត្តឱ្យកើតសមាធិ – Samatha-bhāvanā: tranquility development)២. វិបស្សនាភាវនា (ការហ្វឹកហាត់អប់រំបញ្ញាឱ្យកើតសេចក្ដីដឹងច្បាស់តាមពិត, ការចម្រើនបញ្ញា –…

មគ្គ ៤ (ផ្លូវចូលដល់ភាវៈជាព្រះអរិយបុគ្គល, ញាណដែលធ្វើឱ្យលះសំយោជន៍បានយ៉ាងដាច់ខាត – Magga: the path) ១. សោតាបត្តិមគ្គ (មគ្គឱ្យបានដល់ចរន្តដែលនាំទៅកាន់ព្រះនិព្វានជាគ្រាដំបូង, មគ្គឱ្យបានដល់ភាវៈជាសោតាបន្ន ជាហេតុឱ្យលះសំយោជន៍បាន ៣ គឺ សក្កាយទិដ្ឋិ វិចិកិច្ឆា សីលព្វតបរាមាស – Sotāpatti-magga:…

សំយោជន៍ ១០ (កិលេសដែលចងភ្ជាប់ចិត្តសត្វ, ធម៌ដែលចងក្រៀកសត្វទុកជាមួយទុក្ខ ឬចងកម្មទុកជាមួយផល – Saṃyojana: fetters; bondage) ក. ឱរម្ភាគិយសំយោជន៍ ៥ (សំយោជន៍ខាងក្រោម យ៉ាងគ្រោតគ្រាត ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងភពដ៏ទាប – Orambhāgiya-saṃyojana: lower fetters)១. សក្កាយទិដ្ឋិ…

យើងរាល់គ្នាសុទ្ធតែបានឆ្លងកាត់ស្នាដៃគ្រូដែលជាអ្នកមានចំណែកក្នុងការលុញនិងសូនចិត្តគំនិតរបស់យើងខ្លះៗ មកហើយសូមជូនផុស្ដនេះជូន “ជាពិសេស” ចំពោះប្រិយមិត្តដែលជាលោកម្ចាស់គ្រូ លោកគ្រូ អ្នកគ្រូទាំងឡាយពាក្យថាគ្រូជាពាក្យដែលហាក់ដូចជាសាមញ្ញបំផុតក្នុងអារម្មណ៍របស់យើងរាល់គ្នាតើពាក្យនេះមានន័យយ៉ាងណាដែរ?——————-ប្រភពនៃពាក្យ (មានអង្គប្រកបអ្វីខ្លះ?)គរុ (បុំ.) ប្រែតាមព្យញ្ជនៈថា អ្នកស្រោចស្រពសេចក្ដីស្រឡាញ់ក្នុងពពួកសិស្ស ប្រភពនៃពាក្យៈ ១. √គិរ (ធាតុ = ខ្ជាក់, ស្រោច) + ឧ(អ៊ុ) បច្ច័យ,…

បដិសម្ភិទា ៤ (ប្រាជ្ញាដែលបែកយល់ធ្លុះធ្លាយ – Paṭisambhidā: anytic insight; discrimination) ១. អត្ថបដិសម្ភិទា (ប្រាជ្ញាដែលបែកយល់ធ្លុះធ្លាយក្នុងអត្ថ, បញ្ញាយល់ច្បាស់ក្នុងអត្ថន័យ កាលឃើញគោលធម៌ឬសេចក្ដីសង្ខេប ក៏អាចវិភាគអធិប្បាយពង្រីកសេចក្ដីចេញឱ្យពិស្ដារបាន, ឃើញហេតុមួយ ក៏អាចគិតវែកញែកកម្ចាយយឹតយោងបន្ដគ្នាហូរហែរហូតដល់ផល – Attha-paṭisambhidā: discrimination of…

អភិញ្ញា ៦ (ការដឹងដ៏ក្រៃលែង – Abhiññā: superknowledge; ultra-conscious insight) ១. ឥទ្ធិវិធា ឬឥទ្ធិវិធិ (ការដឹងដែលធ្វើឱ្យសម្ដែងឫទ្ធិផ្សេងៗ បាន – Iddhividhā: magical powers) ២. ទិព្វសោត (ញាណដែលធ្វើឱ្យមានត្រចៀកទិព្វ…

អរហន្ដ ៤, ៥, ៦០ (Arahanta: an Arahant; arahant; Worthy One) ១. សុក្ខវិបស្សកោ (អ្នកចម្រើនវិបស្សនាសុទ្ធ – Sukkhavipassaka: bare-insight-worker)២. តេវិជ្ជោ (អ្នកបានវិជ្ជា ៣ –Tevijja:…